Jean Delstanche (Bierges) : een icoon in de Belgische duivensport

We bevinden ons in de rand van Brussel, meer bepaald de onderzijde van Brussel en de grens Vlaanderen-Brussel-Wallonië.  Bierges is een deelgemeente van Waver en La Ferme Delstanche situeert zich op een boogscheut van het pretpark Walibi. We gaan op bezoek bij Jean Delstanche op de Boerderij Delstanche (Ferme Delstanche) net bezuiden van het Zoniënwoud. Wie Jean niet mocht kennen….met zijn 83 jaar, zijn 1m 95cm, zijn handen als “koolschoppen” is en blijft hij een imposant persoon…maar met een vriendelijke blik en een aangename stem is hij de innemendheid zelve.  Voor wie de strips van Asterix en Obelix heeft gelezen, naast Jean waan je je toch een beetje naast Obelix.

Trouw aan zijn roots
Wanneer we Jean naar zijn roots vragen dan is het antwoord “ik ben geboren in de slaapkamer waar ik nu nog steeds slaap”.  De boerderij Delstanche is reeds sinds 1643 in handen van de familie Delstanche.  Met een exploitatie van maar liefst 120 ha rond de boerderij, 100 Holstein-melkkoeien en 200 dikbilrunderen Blanc Bleue Belge is dit een ferme onderneming die reeds sedert bijna 400 jaar in dezelfde handen is. Jean trad in de voetsporen van zijn ouders en voorouders, huwde met Lea Demont uit Geraardsbergen, en als fiere ouders van 3 dochters wordt de boerderij momenteel verdere gerund door één dochter, schoonzoon en kleinzoon.  Iedereen is goed op zijn plaats in de familie en ze komen goed overeen….zegt Jean met een grote gemoedsrust. Op 13 mei zijn Lea en Jean “bij leven en welzijn” 60 jaar getrouwd. De melkkoeien worden tweemaal daags gemolken en deze melk wordt grotendeels verwerkt op de boerderij tot boter en andere melkproducten. Deze worden op de boerderij rechtstreeks naar de verbruiker-cliënt verkocht.  De korte keten wordt hier elke dag gerealiseerd.  Dagen van 90 tot 100 bezoekende cliënten zijn geen uitzondering….Moraal van dit alles : hard werken en naarstig voortdoen is de boodschap en dit binnen een zeer grote fierheid over het beroep van landbouwer en landman.

De duivensport als uitgesproken hobby

Het valt op, wanneer mensen een feeling hebben voor dieren dan leidt dit ook tot mooie resultaten. Omgaan met dieren is een talent, een vaardigheid, waarbij meestal één blik genoeg is om te zien of het dier gelukkig is, gezond oogt en er wel of niet moet ingegrepen worden.  Ook dat is eigen aan het houden van dieren. Het wordt meestal uit de wieg meegegeven. Het is niet anders bij Jean, tussen de dieren geboren en opgegroeid en er waren reeds duiven op de boerderij. Als vanzelf is hij erbij betrokken geweest. In 1976 werd de titel van Kampioen van België behaald op de halve fond, dus met de duiven mooie resultaten halen was reeds gekend. Toen de vader van Jean in 2000 overleed diende meer tijd besteed op de boerderij en was het soms vlug “over-en-weer” van de akkers naar de hokken om toch maar een duif inkorf klaar te krijgen. Niet de ideale omstandigheden om mooie resultaten te behalen. Tot enkele goede vrienden Jean aan het verstand brachten dat fond en zware fond meer zou passen binnen zijn beroep…en zo geschiedde. Er werden duiven aangeschaft (in eerste instantie via zijn goede vriend van het eerste uur Filip Herbots) voor het zwaardere werk. En met resultaat…in 2001 werd de 4e en 10e internationaal op Marseille gespeeld. Dat was anderen niet ontgaan en één van de beste tandems van die periode op de zware fond was Nouwen-Paesen uit Peer.  Er werd letterlijk tijdens de menu  van de kampioenenviering door afgesproken dat er duiven zouden geruild worden.  Deze ruil was ook voor de hokken van Jean een schot in de roos met een ferme kwaliteitsinjectie erbovenop. De kweekploeg voor de fond en zware fond werd aangevuld met duiven van Germain Imbrechts, Dieter Ballmann, De Smeyter-Restiaen, de familie Rans, Noë Decoster, en meer recent Alain Delhove, duiven uit de stam van Cor de Heijde en Jellema. Jean benadrukt dat er nog wel inbreng is van goede vrienden en kennissen maar hij zich niet meer bezighoudt op zijn leeftijd met dit alles allemaal op te lijsten en dat hij zich op voorhand verontschuldigd mocht hij iemand vergeten…..  Hij heeft momenteel meer deugd van op zijn hokken te vertoeven en een pint te drinken met zijn copains dan papieren in te vullen…duidt hij met een knipoog.

De drietrapsraket van Jean binnen een groot engagement

Het is natuurlijk geen echte raket of iets in die aard waarover we het hebben bij Jean. De duiven op de boerderij huizen nog steeds op de hokken van de familie, dus lees de oude zolderhokken van lang geleden.  Beneden op het erf zitten de kweekduiven met ruime volières en dit gelijkvloers is zowat de eerste trap.  Het verzorgen hiervan kan Jean door weinig te moeten stijgen of dalen. De kweekduiven bestaan uit een 20-tal koppels waaruit een 75-tal jonge duiven worden gehouden. Jean heeft ook een groot hart voor de duivensport en is dan ook een man die jaarlijks een ganse ploeg jonge duiven wegschenkt ten voordele van de maatschappijen.

Met zijn groot hart voor de duivensport is Jean 15 jaar lid geweest van het Nationaal Bestuur, is hij 30 voorzitter van de maatschappij in Waver (zijn thuisbasis) naast de vele andere engagementen (o.a. in de plaatselijke politiek) die hij steeds met verve heeft opgenomen. Jean is een persoon die (recht voor de raap) met een heel groot hart de duivensport steunt en verdedigt.  Ook het sociale aspect van het gebeuren is voor hem één van de meest waardevolle belevingen in zijn leven.

Trap 2….Voor de andere duiven (jonge duiven, weduwnaars, duivinnen op nest…) dient Jean naar hogere sferen te gaan en hiervoor dient hij dagelijks heel veel trappen op en af. Het zijn nog de oude steile trappen (het zijn meer ladders dan trappen) van “indertijd” die worden gebruikt, oerdegelijk gemaakt, maar iets minder comfortabel dan we heden ten dagen van trappen gewoon zijn. 
Maar voor Jean is dit geen moeite, wel integendeel.  Toen hij enkele jaren terug wat medische zorgen had, overwogen zijn kinderen om een lift te plaatsen in het gebouw waar de duiven huizen, om zo de 3 verdiepingen vlot te kunnen bereiken. Zijn huisdokter evenwel raadde dit af.  Hij meende dat het voor Jean en zijn lichaam veel beter was om dagelijks de vele trappen op en af als oefening en herstel te bestijgen en te dalen…en zo geschiedde met succes tot op heden.
Ook het van beneden naar boven dragen van de korven en terug is een ferme karwei, waar Jean als het ware zijn eigen fitness mee heeft uitgebouwd.
De hokken zijn kurkdroog, zeer luchtig, en hebben gedurende generaties hun nut bewezen. De duiven ogen er kerngezond, krijtwitte neuzen, poeder op de veren… 
Dagelijks doet Jean zijn uitstap naar boven om zijn duiven te verzorgen. Hij doet dit op een rustige wijze en geniet ondertussen volop van het verzorgen en observeren van zijn duiven.

Trap 3…. Nog een verdiep hoger….De vliegduiven (een 70 tal, waarvan 34 jaarlingen) worden op klassiek weduwschap gespeeld met uitzondering van een ploeg duivinnen (15-ta) die Jean specifiek speelt op Barcelona (nest met een jong van een drietal dagen).  Deze duiven zitten verdeeld over verdiep  1 en verdiep 2.

De vliegduiven worden rond 20 maart gekoppeld en mogen vuil broeden vooraleer ze aan het seizoen beginnen. Als motivatie wordt bij de duivers enkel de nestschotel omgedraaid als sein dat ze naar een race moeten vertrekken. Er wordt niet getoond voor de inkorving, de beloning komt achteraf. De weduwnaars trainen éénmaal daags of bij goed weer tweemaal. De duivinnen die voorbestemd zijn voor Barcelona trainen op de middag (met de vlag)  en worden opgeleerd via opleervluchten als Vierzon, Bourges, Argenton vooraleer ze naar Spanje gaan.  De hebben ongeveer een 1.500 km in de vleugels vooraleer ze worden ingekorfd voor Barcelona. Ze worden dusdanig gekoppeld dat ze op een jong van 3 dagen worden ingekorfd, met successen als gevolg.
Met de jaarlingen is Jean iets voorzichtiger. Het is de bedoeling dat ze een nationaal fond vliegen en de 600 km ervaren. Dan zijn ze klaar om als tweejaar volop aan de bak te gaan.
Voor een aantal volwassen duivers is er het drieluik Pau, Sint Vincent, Perpignan voorzien, maar naargelang de zwaarte van de vluchten en het resultaat kan dit beperkt blijven tot 2 zware fond vluchten per jaar. Enkele van deze krachtpatsers kregen we in de hand. Het zijn duiven van middelmatige grootte, sterke karkas, goed gebouwd en in uitmuntende conditie.

De verzorging is klassiek, degelijk en goed !

Geen franjes bij dit alles, Jean is er de persoon niet naar om veel tierlantijntjes te verkopen…daar was in het verleden geen tijd voor en nu is dat, na bewezen te zijn, niet meer nodig.
De hokken zijn kurkdroog, luchtig en volledig doorleefd. Ze worden netjes gehouden. Het voer is van Versele-Laga en gaat mee met de seizoenen (kweek, rui…). Sedert een tweetal jaar wordt de combinatie rode en zwarte mais gevoederd…en Jean moet je over dieren voederen niet veel meer wijsmaken. Als toemaatje krijgen ze nog wat snoep en op dinsdag vitamines van Rhönfried. Bij thuiskomst Glucopur en de kous van de supplementen is af.
Hij laat zich medisch begeleiden door Raf Herbots en bezoekt Raf een tweetal keer per jaar. Vorig seizoen was midden het seizoen een korte ingreep voor “kopzorgen” nodig, maar meestal wordt veraf van behandelingen gebleven.
Na het seizoen kunnen de duiven rustig ruien, uitgroeien en “partijen” zoals ze dat in Nederland mooi kunnen verwoorden. Bij Jean worden dieren zoveel mogelijk in hun habitat gehouden. Als landman met veel ervaring weet hij dat als geen ander.

Een reportage zonder veel lijstjes en pedigrees…..ze zijn er zelden de voorbije jaren. Hier hebben we dit bewust zo gehouden.  Primo : Jean heeft niet meer de behoefte om dit allemaal bij te houden, het is heel goed geweest tot nog toe en alles wat erbij komt is slagroom op de taart zegt Jean. Secundo : we hielden er meer aan over de “persoon” Jean Delstanche te schrijven waar hij sinds zijn geboorte het credo “geen woorden, maar daden” hanteert…

Maar niets belet om toch een kleine greep uit het prachtige palmares te vermelden 

• Kampioen van België halve fond
• 1ste Prov. Pau
• 1ste Nat Bourges
• 1ste Prov. Barcelona
• 1ste Prov. Barcelona
• 1ste Prov. Montauban
• 1ste Prov. Bergerac Jaarlingen
• 1ste Int. Prov. Bergerac Jaarlingen
• 1ste Brabantse-Unie
• 1ste   nat kampioen Fondclub Wallonie
• Champion Curegem Centre
• Etc….

Het kan niet anders dan dat Jean met zijn grote aaibaarheidsfactor een aantrekkingskracht vormt voor de enkele jonge mensen met ambitie in de duivensport. Naar zo een persoon wordt letterlijk en figuurlijk opgekeken. Bij ons bezoek was het dan ook geen verrassing dat hij een jonge knaap in zijn omgeving had die hij (mits wat kleine hulp op de hokken hier en daar) de liefde voor de duif en de verzorging bijbrengt.  Thomas Vanhaudenaerde kan zich geen betere leermeester voorstellen dan Jean. Op zijn zachte, overtuigende wijze, doorspekt met veel ervaring, leert hij hem hoe duiven te verzorgen en resultaten te behalen.

We reden dan ook met een hart gevuld met veel respect huiswaarts. We hadden een bezoek gebracht aan echte landman, veel liefde voor de natuur, liefde voor zijn beroep van landbouwer, fierheid voor zijn familietraditie, de boerderij, zijn gezin en familie….en uitgesproken zijn hobby als duivenliefhebber.  Zijn hobby die hij breed uitdraagt in engagementen, prestaties, helpen van vrienden enz…  Jean, een icoon in de duivensport.  Moge dit verhaal nog jaren doorgaan !

Proficiat vanwege het Herbotsteam !

Geert Dhaenens

Duiven rustig in de hand nemen, doe je zo.